80 jaar Vrijheid Appingedam
Het comité ’80 jaar Vrijheid’ wordt grotendeels gevormd door leden van ‘Verhalen in De Nicolaï’. Het comité begeleidt de activiteiten op het gebied van 80 jaar vrijheid in 2025. Zo is de provinciale aftrap van dit herdenkingsjaar in kerk De Nicolaï op 14 februari 2024.
Het comité werkt aan een uitgebreid programma met bijzondere uitingen van vrijheid. De bevolking uit de hele regio is welkom op een tiental evenementen, terwijl een reeks bestaande organisaties hun best zullen doen in dat jaar een ‘vrijheidsaccent’ toe te voegen aan de gebruikelijke activiteiten.
Er wordt getracht met de evenementen een zo breed mogelijke doelgroep – medelanders, vluchtelingen – aan te spreken, maar ook wordt via scholen gewerkt aan projecten die het besef van vrijheid dieper en breder moeten maken.
Het comité ‘80 jaar Vrijheid’ is uitgebreid met de leden Liza Huizen en René Bijmolt.
Appingedam viert 80 jaar vrijheid
In Appingedam start op 14 februari de provinciale viering van ’80 jaar vrijheid’. Met een grootse ceremonie wordt stilgestaan bij het feit dat we al sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 van onze vrijheid mogen genieten.
Tot en met 5 mei wordt de bevrijding van Nederland gevierd door vooral aandacht voor vrijheid te vragen. De bevrijding en de oorlog staan in tijd steeds verder van de jongeren af, terwijl vrijheid als gevolg van die bevrijding nog alle dagen wordt beleefd.
CLEVERINGA
Er is ook aandacht voor professor Cleveringa, geboren in Appingedam, die nog jaarlijks in Leiden herdacht wordt vanwege zijn moedige rede tegen de Duitse bezetters.
In de hele provincie is een uitgebreid programma vol tentoonstellingen, lezingen, workshops, leerzame projecten en meer. Er wordt niet alleen stilgestaan bij de Tweede Wereldoorlog, maar ook bij oorlogssituaties van deze tijd en bij de betekenis van ‘vrijheid’.
Appingedam heeft daarop ingehaakt. De Nicolaïkerk is vaak de centrale plek in de activiteiten.
SAMENWERKING
80 jaar vrijheid is een samenwerking van musea, onderwijsinstellingen, culturele partijen en erfgoedinstellingen in de provincie Groningen.
Meer informatie vind je op je op de website 80 jaar vrijheid in Groningen
Definitief programma ’80 jaar vrijheid’ Appingedam
- 14 februari: Provinciale aftrap
- In kerk Nicolaï – voor genodigden
Appingedam zal op 14 februari aftrappen met een grote bijeenkomst in de Nicolaïkerk. Er zullen sprekers en muziek zijn en voormalig rector magnificus prof. dr. Doeko Bosscher is de hoofdspreker. Hij zal vanuit zijn historische achtergrond vrijheid belichten. Want vrijheid is er in soorten en maten, afhankelijk van tijdstip en plek.
- 2 maart: Proza- en Poëziefestival over vrijheid
- In Zilverkamer
Het jaarlijkse Poëzie- en Prozafestival is normaal in ’t Gouden Appeltje, maar door versterkingswerkzaamheden verhuisd naar De Zilverkamer. Het thema is vrijheid.
Twee gedichten en een verhaal zullen worden voorgedragen voorafgaand aan lezing van Joël Stoppels op 4 mei in de Nicolaïkerk.
- 29-30 maart: Acteursoldaten spelen bevrijding na
- In Wijkstraat – ‘s middags
Oorlogstaferelen worden nagespeeld met ‘Duitsers’, ‘verzetsmensen’ en ‘geallieerden’. Er zullen beide dagen ongeveer 50 tot 60 acteursoldaten bezig zijn in de Wijkstraat. Er wordt geschoten met losse flodders. Zondagmiddag wordt de bevrijding van Appingedam nagespeeld (23 april 1945). De strijd in het Eemsmondgebied was hevig, er vielen bijna 400 doden.
- April-5 mei: Citaten van de vrijheid
- Op kerkplein in Wijkstraat – alle dagen
Drie borden met een totaaloppervlak van om en nabij 50 vierkante meter zullen vanaf 1 april tot 5 mei in het centrum van Appingedam ‘vrijheidscitaten’ tonen. Er zullen in postervorm citaten van bekende personen (muzikanten, vrijheidsstrijders, politici, wetenschappers en anderen) getoond worden. Het is de bedoeling dat er rond de posters discussie over vrijheid ontstaat.
- April-5mei: Expositie ‘herinneringen aan de bevrijding’
- In Museum Stad Appingedam en Nicolaï
De bevrijding van Appingedam, Delfzijl en omliggende dorpen is een zwaar bevochten overwinning geweest voor de geallieerden die in dit gebied vooral uit Canadezen en Polen bestonden. De Duitsers vochten op leven en dood, met de rug tegen het water, en de strijd duurde in totaal twee weken. Het kostte ongeveer 400 mensen het leven, even veel als de verovering van de stad Groningen aan levens kostte.
- 18 april-5 mei: Kinderen over vrijheid
- In kerk Nicolaï
Leerlingen van lokale basisscholen wordt gevraagd in tekeningen, verhalen of gedichten uit te beelden wat vrijheid voor hen betekent. De werkstukken worden getoond in De Nicolaï.
De leerkrachten zullen vanaf de voorjaarvakantie het thema ’80 jaar vrijheid’ in de klas bespreken.
- 25 april: Verhaal Hylke Speerstra over vrijheid en oorlog
- In kerk Nicolaï
Hylke Speerstra (89) is oud-journalist/hoofdredacteur van onder andere Agrarisch Dagblad, Schuttevaer en Leeuwarder Courant. Hij introduceerde ooit een nieuwe vorm van journalistiek waarin hij niet alleen de woorden aanhoorde en registreerde, maar ook de hartslag van de geïnterviewde. Journalistiek is voor hem een beleving en die leidden al tot veel boeken en projecten.
- 4 mei: Verhaal Joël Stoppels over bevrijding
- In kerk Nicolaï
Joël Stoppels is afkomstig uit Appingedam en oprichter van de Battlefield Tours. Hij is een internationaal erkend expert als het om de Tweede Wereldoorlog gaat. Schuift ook aan bij tv-reportages.
Voorafgaand aan lezing is een voordracht van twee gedichten en één prozaverhaal van het Poëzie- en Prozafestival.
De toegang is gratis, vol is vol.
- 4 mei: Toonkunstkoor met Nieuw Requiem
- In kerk Nicolaï – 21 u
Het Toonkunstkoor voert Nieuw Requiem uit, dat van de hand van de eigen dirigent Vincent Hensen komt. Dit stuk, dat uit zeven delen bestaat, wordt voor het eerst opgevoerd. Een primeur voor het Toonkunstkoor. Het is een concert met orkest en solist.
- 5 mei: Vrijheidsontbijt scholieren
- In Franse School (Wijkstraat) – voor genodigden
Er is ruimte voor 50 tot 100 scholieren (zeker voor hen met een migratie-achtergrond) om deel te nemen aan een Vrijheidsontbijt in de Franse School. Aanmelden?
- 5 mei: Lunch Canadese soldaten en oorlogsoverlevenden plus concert
- In de Nicolaï en Wijkstraat – ca 12.30 uur
Een Canadese pipe-band van 80 soldaten geeft een concert en gaat in gesprek met mensen die de oorlog nog hebben meegemaakt. Er passeert ook nog een parade van 80 oorlogsvoertuigen.
NB: de lunch is voor genodigden, de parade en het concert zijn openbaar.
- 5 mei: Vrijheidsconcert met Soulvibration
- Op kerkplein Wijkstraat – ’s avonds/gratis
Een swingend concert van deze in regio bekende soulband, die een feest maakt van klanken, swing en vrijheid. De 80 jaren van vrijheid kunnen worden bejubeld, bezongen en bedanst.
- 29 juni: Varend concert Eemsmond Big Band
- Damsterdiep Appingedam – vanaf 14.30 u
Misschien wordt het een Prinsengrachtconcert, maar dan wel een varend concert. Met de Andrew Sisters aan boord wordt het ‘eiland’ Appingedam gerond en onderweg (Uiterdijk, onder hangende keukens, Bolwerk en achter de kerk) worden concerten gegeven. Een stoet van boten en misschien wel kano’s en suppers begeleidt het concert. Appingedam in al zijn pracht – en vrijheid.
- Thema ’80 jaar vrijheid’ bij:
Bie Daip (28-31 augustus)
Gondelvaart (29 augustus)
Fivelstadtocht (13 september)
Papiercorso (13 september)
14 februari: Provinciale aftrap in kerk Nicolaï (op uitnodiging)
2 maart: Proza- en Poëziefestival over vrijheid
29-30 maart: Acteursoldaten spelen in centrum bevrijding na
April-5 mei: Citaten van de vrijheid in centrum
April-5 mei: Expositie over bevrijding in Musem Stad Appingedam
18 april-5 mei: Kinderen over vrijheid in kerk Nicolaï
25 april: Verhaal Hylke Speerstra over vrijheid/oorlog in Nicolaï
4 mei: Verhaal Joël Stoppels in kerk Nicolaï
4 mei: Toonkunstkoor met Nieuw Requiem in Nicolaï
5 mei: Vrijheidsontbijt in Franse School (op uitnodiging)
5 mei: Lunch/concert met Canadees pipe-regiment (80 voertuigen)
5 mei: Muziek met Soulvibration
29 juni: Varend concert Eemsmond Big Band over Damsterdiep
80 haar vrijheid is een initiatief van Museum aan de A en wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Groningen, de Groninger gemeenten, gemeente Eemsdelta, Fonds Eemsmond, FB Oranjewoud, vFonds, Stichting Beringer Hazewinkel, Cultuurfonds Groningen, Mondriaan Fonds, Scholten Kammingafonds en VSB Fonds.
De organisatie in Appingedam is in handen van comité 80 jaar vrijheid Appingedam en dat is een tijdelijk comité van Verhalen in de Nicolaï. Alles wordt gefaciliteerd door Stichting Stads Activiteiten Appingedam (SASA).